Luisterfragment

Je kunt ook een fragment beluisteren. Klik hier.

Fotograaf: Vincent Quak

Fragment uit de Stiefmoeder

Het is alsof ze de lachende uithalen weer hoort, als de soundtrack onder een film die uit louter vrolijke beelden bestaat. Kijk dan, kijk. Daar hebben we een schaterend Josefientje in de eerste jurk die Claire voor haar maakte, een stoere overgooier met zonnebloemen op de bretels. En daar zit ze, zes jaar oud, op een smoorhete zomerdag naast Claire op het stoepje voor het huis en roept tegen haar vriendinnetje van de overkant: ‘Nee, ik kom niet, ik blijf lekker bij Claire.’ Hier staat ze, met enigszins openhangende mond, geconcentreerd de kunst af te kijken als Claire voor de spiegel haar lippen stift. En even later maakt ze maar liefst twee tekeningen voor Claires verjaardag, eentje van een reus met een knuppel en een van een ontzagwekkende heks die als twee druppels water lijkt op haar stiefmoeder.

Twaalf jaar film, het is niet niks. Kijk, Axel komt net op het verkeerde moment de keuken binnen, als Josefien omstandig aan haar stiefmoeder zit uit te leggen dat haar vader een sukkel is die niks van haar leven begrijpt. En hier heb je Josefien die haar vader zo enthousiast om de hals vliegt dat hij bijna omvalt. Nu lopen vader en dochter gearmd door een Spaans dorp, allebei in korte broek, en vrijwel even groot. En op het strand houdt Axel voor zijn vrouw een reusachtige blauwgestreepte handdoek omhoog, waarachter zij haar natte badpak kan uittrekken, gadegeslagen door een misprijzende Josefien: getver, dat doe je toch niet in het openbaar. En tot slot zitten ze gedrieën met roodverbrande neuzen sangria te drinken.

Wat een harmonieus gezin. Maar vergis je niet. Schijn kan bedriegen. Als stiefmoeder kun je je maar het beste opstellen als een antropoloog die te gast is bij een vreemde stam. Er valt van alles te bestuderen en interessant te vinden, maar zelfs tijdens het gezamenlijk stampen in de kring of het doorgeven van de piri-piri moet je niet de illusie hebben dat je een onlosmakelijk onderdeel van het geheel bent geworden. Of ooit gaat worden.

Dat besef biedt ook opluchting. Het ontslaat een mens van een hoop gedoe. Geen zenuwachtig stiefmoederlijk ge-Barbamama, het kind niet nodeloos op de nek of in de weg zitten, het alleen maar droogjes helpen waar nodig, op eigen verzoek, zonder verwachtingen of claims. Je niet opdringen. Driftbuien of ander ongewenst gedrag geheel overlaten aan de biologische ouder. Vlees van zijn vlees, bloed van zijn bloed, zaad van zijn lendenen. Los het maar op, Axel, daar ga ík niet met je dochter over strijden.

Het kan niet vaak genoeg worden herhaald wat het geheim van een geslaagd stiefmoederschap is: je nergens ongevraagd in mengen. Kritiek vóór je houden en inslikken. De rit uitzitten, in de wetenschap dat er een moment komt dat een kind, ieder kind, het huis uit gaat en je je man eindelijk voor jezelf zult hebben.